Διατροφή και Καρκίνος του Παχέος Εντέρου

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου αποτελεί την 3^η πιο συχνή μορφή καρκίνου μεταξύ των ανδρών, τη 2^η μεταξύ των γυναικών και την 4^η πιο συχνή αιτία θανάτου παγκοσμίως. Στη χώρα μας, αντιπροσωπεύει την 3^η πιο συχνή μορφή καρκίνου αλλά και την 4^η πιο συχνή αιτία θανάτου και για τα δύο φύλα, με παρόμοια συχνότητα σε άνδρες και γυναίκες. 

Άτομα με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου ή ιστορικό με αδενωματώδεις πολύποδες (πρόδρομη βλάβη) καθώς και άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών (μετά την ηλικία αυτή η πιθανότητα εμφάνισης της νόσου διπλασιάζεται για κάθε δεκαετία ζωής) διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου. Οι παράγοντες ωστόσο αυτοί χαρακτηρίζονται ως μη τροποποιήσιμοι σε αντίθεση με την έλλειψη φυσικής δραστηριότητας αλλά και τις κακές διατροφικές συνήθειες στις οποίες μπορούμε να παρέμβουμε ακολουθώντας απλά βήματα και προλαμβάνοντας έτσι την εμφάνιση καρκίνου του παχέος εντέρου.

5 βήματα για την πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου

1. Διατηρήστε το βάρος σας σε φυσιολογικά επίπεδα: Η πλειοψηφία των μελετών αναδεικνύει ότι η ύπαρξη αυξημένου σωματικού βάρους σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου. Πιο συγκεκριμένα τα υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσουν από καρκίνο του παχέος εντέρου συγκριτικά με τα νορμοβαρή. Ωστόσο, εκτός από το βάρος αυτό καθεαυτό, και η κατανομή του σωματικού λίπους φαίνεται να σχετίζεται με τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου, μιας και η αυξημένη συγκέντρωσή του στην κοιλιακή χώρα αυξάνει τον κίνδυνο αυτό.
2. Μειώστε την κατανάλωση κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος: Πληθώρα επιδημιολογικών συσχετίζει την κατανάλωση κόκκινου κρέατος (μοσχάρι, αρνί, κατσίκι, χοιρινό) αλλά και παραγώγων του (π.χ αλλαντικά) με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου. Μέχρι σήμερα δεν έχει διευκρινιστεί πλήρως εάν η συγκεκριμένη αρνητική επιρροή της κατανάλωσης κόκκινου κρέατος και των παραγώγων του οφείλεται σε ουσίες που παράγονται κατά το μαγείρεμα-ψήσιμο (όπως οι ετεροκυκλικές αμίνες και οι πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες) και οι οποίες πιθανότατα σχετίζονται με την καρκινογένεση, ή στον αιμικό σίδηρο που περιέχεται στο κόκκινο κρέας και ο οποίος μπορεί να αποτελέσει καταλύτη για την παραγωγή ελευθέρων ριζών οι οποίες έχουν την ικανότητα να καταστρέφουν το DNA. Ωστόσο, όλοι οι έγκριτοι διεθνείς φορείς υγείας συμφωνούν στον περιορισμό της κατανάλωσης κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος.  
3. Αυξήστε την κατανάλωση διαιτητικών ινών: Ο ρόλος της πρόσληψης διαιτητικών ινών σε σχέση με τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου έχει μελετηθεί εδώ και δεκαετίες. Η πλειοψηφία ωστόσο των μελετών τα τελευταία χρόνια υποστηρίζει ότι η πρόσληψη διαιτητικών ινών σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου. Δώστε λοιπόν έμφαση στην κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, δημητριακών ολικής άλεσης (και όχι επεξεργασμένων δημητριακών ) και οσπρίων προκειμένου να επωφεληθείτε από την πρόσληψη των διαιτητικών ινών που περιέχουν. 
4. Μετριάστε την κατανάλωση αλκοόλ: Η κατανάλωση αλκοολούχων ποτών συνδέεται άμεσα με την εμφάνιση καρκίνου του παχέος εντέρου. Μάλιστα, όσο μεγαλύτερη είναι η κατανάλωση τόσο περισσότερο αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου, ιδιαίτερα για τους άνδρες. Προσπαθήστε λοιπόν να περιορίσετε την κατανάλωση αλκοόλ σε 1 ποτήρι/ημέρα εάν είστε γυναίκα και σε 2 ποτήρια/ημέρα εάν είστε άνδρας. 
5. Ασκηθείτε συστηματικά:Τα αποτελέσματα των μελετών που συσχετίζουν τη φυσική δραστηριότητα και τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου, αναδεικνύουν μειωμένο κίνδυνο με αυξημένα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας. Υιοθετήστε λοιπόν έναν δραστήριο τρόπο ζωής κάνοντας τουλάχιστον 150 λεπτά μέτριας έντασης ή 75 λεπτά υψηλής έντασης φυσική δραστηριότητα οποιασδήποτε μορφής επιθυμείτε (περπάτημα, τρέξιμο, κολύμπι, ποδήλατο κ.α) κάθε εβδομάδα και περιορίζοντας καθιστικές δραστηριότητες όπως η παρακολούθηση τηλεόρασης.  

Μετά το χειρουργείο – Επιβίωση

Ο συνδυασμός ισορροπημένης διατροφής και συστηματικής φυσικής δραστηριότητας μπορεί να συμβάλλει ευεργετικά όχι μόνο στην πρόληψη αλλά και την αντιμετώπιση της νόσου. Η διατήρηση του βάρους σε φυσιολογικά επίπεδα και η αποφυγή πρόσληψης επιπλέον κιλών μετά το χειρουργείο και το πέρας των θεραπειών, η ένταξη της φυσικής δραστηριότητας στο εβδομαδιαίο πρόγραμμα αλλά και μία ισορροπημένη διατροφή φτωχή σε λίπος και υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες φαίνεται ότι μπορούν να προστατέψουν ενάντια στην πρόοδο αλλά και την επανεμφάνιση της νόσου.  

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Diet, Nutrition, Physical Activity and Cancer: a Global Perspective, A summary of the Third Expert Report, 2018
2. Global Cancer Statistics 2018: GLOBOCAN Estimates of Incidence and Mortality Worldwide for 36 Cancers in 185 Countries; Bray F, Ferlay J, Soerjomataram I, Siegel RL, Torre LA, Jemal A.; CA Cancer J Clin. 2018 Nov;68(6):394-424. doi: 10.3322/caac.21492. Epub 2018 Sep 12.

Νίκη Μουρούτη, PhD 

Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc (Κλινική Διατροφή) – Ογκολογική Μονάδα, ‘Γ Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική Ιατρικής Σχολής Ε.Κ.Π.Α, Γ.Ν.Ν.Θ.Α «Η Σωτηρία»