Ο όρος «Blue Zones (Μπλε Ζώνες)» αναφέρεται σε περιοχές του κόσμου οι οποίες πιστεύεται ότι έχουν μεγαλύτερο από το συνηθισμένο αριθμό ανθρώπων που ζουν πολύ περισσότερο από τον μέσο όρο, όπως προσδιορίστηκαν από τους Gianni Pes και Michel Poulain.
Ο όρος προέκυψε από τη δημογραφική εργασία τους που δημοσιεύτηκε το 2004 στο Journal of Experimental Gerontology. Προσδιόρισαν την επαρχία Nuoro της Σαρδηνίας ως την περιοχή με τη μεγαλύτερη συγκέντρωση αρρένων αιωνόβιων. Καθώς οι δύο άντρες έφτασαν στο συγκρότημα των χωριών με τη μεγαλύτερη μακροζωία, άρχισαν να αναφέρονται στην περιοχή ως «Γαλάζια Ζώνη». Όταν διαπίστωσαν ότι στη Σαρδηνία ζει ο μεγαλύτερος αριθμός ανθρώπων που έχουν συμπληρώσει τα 100 χρόνια ζωής, αποφάσισαν να σχεδιάσουν ομόκεντρους μπλε κύκλους στον παγκόσμιο χάρτη, βάσει των περιοχών που χαρακτηρίζονται από μεγάλη μακροζωία. Έχουν τεθεί οι εξής “μπλε ζώνες”: Σαρδηνία (Ιταλία), Ικαρία (Ελλάδα) και Λόμα Λίντα (Καλιφόρνια, ΗΠΑ), Χερσόνησος Νικόγια (Κόστα Ρίκα), Οκινάουα (Ιαπωνία). Επίσης στις περιοχές αυτές παρατηρήθηκε πως υπήρχε μεγάλο ποσοστό ηλικιωμένων που δεν είχαν προβλήματα υγείας όπως παχυσαρκία, διαβήτη, καρδιακές παθήσεις ή καρκίνο.
Οι Μπλε ζώνες υποστηρίζουν τις ιδέες της υγιεινής διατροφής, του ενεργού τρόπου ζωής και της συμμετοχής στην κοινότητα. Φαίνεται πως οι άνθρωποι που κατοικούν στις Μπλε Ζώνες ακολουθούσαν κοινές πρακτικές σχετικά με τον τρόπο ζωής που συμβάλλουν στη βραδύτερη διαδικασία γήρανσης τους.
Οι κυριότερες από αυτές περιλαμβάνουν:
- Προτεραιότητα στην οικογένεια και ενασχόληση με αυτήν
- Προτίμηση ως επί το πλείστων τροφών φυτικής προέλευσης (χορτοφαγία) με τα όσπρια να κατέχουν εξέχον ρόλο στη διατροφή
- Μέτρια, τακτική σωματική δραστηριότητα. Ενώ οι άνθρωποι σε αυτές τις ζώνες δεν ασκούνται σε γυμναστήριο, η δραστηριότητα είναι ενσωματωμένη στην καθημερινή τους ζωή μέσω του περπατήματος, του μαγειρέματος, της κηπουρικής και άλλων καθημερινών εργασιών
- Δέσμευση στην κοινωνική ζωή και διατήρηση ενός κοινωνικού κύκλου που να προωθεί υγιεινές συμπεριφορές-Να καλλιεργείς το αίσθημα της κοινωνικότητας: Άτομα όλων των ηλικιών είναι κοινωνικά ενεργά και ενσωματώνονται στις κοινότητές τους.
- Μέτρια πρόσληψη αλκοόλ, συγκεκριμένα κόκκινο κρασί (1-2 ποτήρια την ημέρα)
- Περιορισμός της θερμιδικής πρόσληψης-αποφυγή υπερβολών και υπερκατανάλωσης-έμφαση στο αίσθημα κορεσμού: Υιοθέτηση του κανόνα 80% στη διατροφή, που σημαίνει ότι πρέπει να σταματά κάποιος να τρώει όταν αισθάνεται ότι έχει χορτάσει σε ποσοστό 80%. Οι άνθρωποι που κατοικούν στις Μπλε Ζώνες γενικά τρώνε λιγότερες θερμίδες και κάνουν νηστεία.
- Αγάπη για τη ζωή-θέσπιση στόχων-το να έχεις κίνητρα και να νιώθεις πως έχεις κάποιο σκοπό στη ζωή σου-μειωμένο στρες-άσκηση του πνεύματος.
Ομάδες τροφών που περιλαμβάνονται στις Μπλε Ζώνες:
- Φρούτα & λαχανικά: Εξαιρετικές πηγές ινών και πολλών διαφορετικών βιταμινών και μετάλλων. Η κατανάλωση περισσότερων από πέντε μερίδων φρούτων και λαχανικών την ημέρα φαίνεται πως μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων, καρκίνου και θανάτου.
- Όσπρια: Πλούσια σε φυτικές ίνες και πρωτεΐνες. Μελέτες έχουν δείξει ότι η κατανάλωση οσπρίων σχετίζεται με χαμηλότερη θνησιμότητα.
- Τροφές ολικής άλεσης: Πλούσια σε φυτικές ίνες. Η αυξημένη πρόσληψη τους φαίνεται πως μπορεί να συμβάλλει στη μείωση της αρτηριακής πίεσης, της πιθανότητας εκδήλωσης καρκίνου του παχέος εντέρου και του θανάτου από καρδιακές παθήσεις.
- Ξηροί καρποί: Πηγή ινών, πρωτεϊνών, πολυακόρεστεων και μονοακόρεστων λιπαρών οξέων. Στο πλαίσιο μιας υγιεινής διατροφής, σχετίζονται με μειωμένη θνησιμότητα και μπορούν να βοηθήσουν στην αντιστροφή του μεταβολικού συνδρόμου.
- Ψάρια: Περιέχουν ω-3 λιπαρά οξέα, τα οποία προωθούν την υγεία της καρδιάς και του εγκεφάλου.
Ακόμη οι άνθρωποι σε ορισμένες Μπλε Ζώνες πίνουν ένα έως δύο ποτήρια κόκκινο κρασί σε καθημερινή βάση. Τα αντιοξειδωτικά που βρίσκονται στο κόκκινο κρασί φαίνεται να έχουν ευεργετική δράση στην υγεία της καρδιάς.
Μανωλάκου Ζωή-Πολυτίμη, Διαιτολόγος-Διατροφολόγος Μέλος της διαιτολογικής ομάδας Nutrition Support
